با رشد روزافزون استفاده از بلاکچین و افزایش محبوبیت رمزارزها، مشکلاتی همچون سرعت پایین تراکنش‌ها و هزینه‌های بالا به معضلات اصلی این فناوری تبدیل شده است. این چالش‌ها نیاز به راه‌حل‌هایی برای بهبود کارایی و مقیاس‌پذیری بلاکچین را برجسته کرده‌اند. یکی از این راه‌حل‌ها، فناوری لایه دوم بلاکچین است. به دلیل اینکه بلاکچین های لایه یک مشکلاتی مانند مقیاس‌پذیری، سرعت کم و هزینه‌های زیاد دارند، بلاکچین های لایه دو برای حل این مشکلات ساخته شدند. لایه دو شبکه‌هایی از بلاک چین است که روی شبکه پایه یا بلاکچین لایه یک قرار می‌گیرد.
در این مقاله، با هومورو همراه باشید تا مفهوم لایه دوم بلاکچین، نحوه عملکرد آن، انواع مختلف این فناوری و تاثیر آن بر آینده رمزارزها و بلاکچین و همچنین معرفی 2 ارز پر پتانسیل این لایه را بررسی کنیم.
لایه دوم بلاکچین چیست؟
لایه دوم بلاکچین به تکنولوژی‌هایی اطلاق می‌شود که به‌عنوان لایه‌های اضافی بر روی بلاکچین اصلی (لایه اول) ساخته میشوند. هدف این لایه‌ها افزایش مقیاس‌پذیری و کاهش هزینه‌های تراکنش‌ها است. در اصل، لایه دوم به سیستم‌های کمکی اشاره دارد که عملیات را خارج از زنجیره اصلی انجام می‌دهند و سپس نتایج را به زنجیره اصلی گزارش می‌کنند. این روش باعث کاهش بار بر روی شبکه اصلی و بهبود عملکرد آن می‌شود.
همان‌طور که پیش‌ازاین گفتیم، بلاکچین‌های لایه دو راهکارهایی خارج از زنجیره اصلی بلاکچین مادر هستند که روی لایه یک ساخته میشوند. هدف از ایجاد این زنجیره‌ها که به‌صورت بلاکچین هایی جداگانه ساخته میشوند، این است که برخی محاسبات و تراکنش‌ها در خارج از بلاکچین اصلی انجام شود و درعین‌حال از امنیت شبکه اصلی نیز بهره‌مند شود.
چرا بلاکچین لایه دوم مهم است؟
فناوری بلاکچین با وجود مزایای بسیاری همچون شفافیت و امنیت، با محدودیت‌های قابل توجهی مواجه است. برای مثال، شبکه بیت‌کوین می‌تواند تنها حدود ۷ تراکنش در ثانیه پردازش کند، در حالی که این عدد برای شبکه اتریوم حدود ۱۵ تراکنش است. در مقایسه، سیستم‌های پرداخت سنتی مانند ویزا، ده‌ها هزار تراکنش در ثانیه را پشتیبانی می‌کنند. این محدودیت‌ها نه تنها هزینه‌ها را افزایش می‌دهند بلکه کاربردپذیری بلاکچین را نیز محدود می‌کنند. فناوری لایه دوم به‌عنوان یک راه‌حل کلیدی برای این مشکلات مطرح شده است.
زمانی که ازدحام و شلوغی شبکه بلاکچین افزایش پیدا می‌کرد و به دلیل کمبود مقیاس‌پذیری، فعالیت زیاد در شبکه باعث افزایش میزان داده‌ها می‌شد. ازدحام داده‌ها در شبکه باعث افزایش گس فی یا کارمزد تراکنش در شبکه اتریوم می‌شد. در ادامه می‌شد مشاهده کرد که عملکرد برنامه‌ها کاهش پیداکرده است. یکی از این ازدحام‌ها در شبکه اتریوم زمانی بود که یوگا لبز فروش زمین‌های مجازی خود به نام Otherside را در سال 2021 و در بازار صعودی روی این بلاکچین انجام داد.
نحوه عملکرد لایه دوم بلاکچین چگونه است؟
اجرای تراکنش‌ها خارج از زنجیره
لایه دوم تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی پردازش می‌کند و تنها نتایج نهایی را به زنجیره اصلی منتقل می‌کند. به این ترتیب، حجم اطلاعاتی که باید توسط شبکه اصلی پردازش شود، کاهش می‌یابد. این رویکرد به کاهش زمان و هزینه‌های تراکنش‌ها کمک می‌کند.
نمونه‌هایی از فناوری‌های لایه دوم
- کانال‌های پرداخت: کانال‌های پرداخت مانند شبکه لایتنینگ (Lightning Network) برای بیت‌کوین، امکان انجام تراکنش‌های آنی و کم‌هزینه را فراهم می‌کنند. در این روش، دو کاربر می‌توانند کانالی را ایجاد کرده و تراکنش‌های خود را در این کانال انجام دهند. تنها تراکنش اولیه و نهایی در بلاکچین اصلی ثبت می‌شود.
- زنجیره‌های جانبی (Sidechains):زنجیره‌های جانبی به زنجیره‌های جداگانه‌ای گفته می‌شود که به زنجیره اصلی متصل هستند. این زنجیره‌ها می‌توانند قوانین و مکانیزم‌های خاص خود را داشته باشند و برای پردازش تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند استفاده شوند.
- رول‌آپ‌ها (Rollups):رول‌آپ‌ها تراکنش‌ها را در خارج از زنجیره اصلی پردازش کرده و سپس نتایج فشرده‌شده را به شبکه اصلی ارسال می‌کنند. رول‌آپ‌ها به دو نوع عمده تقسیم میشوند:
- رول‌آپ‌های خوش‌بینانه (Optimistic Rollups): که فرض می‌کنند تراکنش‌ها معتبر هستند مگر آنکه خلاف آن اثبات شود.
- رول‌آپ‌های زیرو نالج (Zero-Knowledge Rollups): که از دانش و مستندات ریاضی برای اثبات اعتبار تراکنش‌ها استفاده می‌کنند.
تفاوت لایه دوم بلاکچین با لایه ۱ چیست؟
لایه ۱ بلاکچین ساختار پایه شبکه ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز را ایجاد می‌کند، برای مثال شبکه بیت‌کوین، اتریوم و کاردانو از شبکه‌های لایه ۱ هستند. لایه ۲ به یک بلاکچین دیگر یا مجموعه‌ای از پروتکل‌ها اشاره دارد که لایه‌ای به شبکه اصلی اضافه می‌کنند. پروتکل‌های لایه ۲ از بلاکچین لایه ۱ برای زیرساخت‌های شبکه‌ای و امنیتی استفاده می‌کنند، اما مقیاس‌پذیری پردازش تراکنش‌ها و بازدهی کلی شبکه را بهبود می‌بخشند.
مزایا و چالش‌های لایه دوم
مزایا
- افزایش مقیاس‌پذیری: لایه دوم به کاهش بار شبکه اصلی کمک کرده و تعداد تراکنش‌های قابل پردازش در هر ثانیه را افزایش می‌دهد.
- کاهش هزینه‌ها: با انتقال تراکنش‌ها به لایه دوم، هزینه‌های کارمزد به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
- افزایش سرعت:لایه دوم زمان پردازش تراکنش‌ها را کاهش داده و امکان انجام تراکنش‌های آنی را فراهم می‌کند.
- حفظ امنیت لایه اول:از آنجایی که تراکنش‌های نهایی در زنجیره اصلی ثبت میشوند، امنیت کلی شبکه حفظ می‌شود.
چالش‌ها
- پیچیدگی طراحی: ایجاد و پیاده‌سازی لایه دوم نیازمند دانش فنی پیشرفته و طراحی دقیق است.
- مسائل امنیتی: برخی از راه‌حل‌های لایه دوم ممکن است به اندازه زنجیره اصلی ایمن نباشند و در معرض حملات قرار گیرند.
- سازگاری:لایه دوم باید با زنجیره اصلی و سایر پروتکل‌های مرتبط سازگار باشد.
تاثیر لایه دوم بر آینده بلاکچین
کاربردهای بالقوه
- پرداخت‌های خرد:لایه دوم امکان انجام پرداخت‌های خرد را بدون نگرانی از هزینه‌های بالا فراهم می‌کند.
- بازی‌های مبتنی بر بلاکچین:در بازی‌های بلاکچینی، لایه دوم می‌تواند تراکنش‌های درون بازی را بهینه کرده و تجربه کاربر را بهبود بخشد.
- حوزه دیفای(امور مالی غیر متمرکز):لایه دوم می‌تواند کاربردهای مالی غیرمتمرکز را بهبود بخشد و آنها را برای کاربران بیشتری قابل دسترس کند.
چشم‌انداز آینده
لایه دوم می‌تواند نقش کلیدی در پذیرش گسترده‌تر بلاکچین ایفا کند. با حل مشکلات مقیاس‌پذیری و هزینه، این فناوری می‌تواند راه را برای نوآوری‌های بیشتر و کاربردهای جدید هموار کند. همچنین، همکاری بین پروژه‌های مختلف و پیشرفت‌های تکنولوژیکی در این زمینه می‌تواند به بهبود عملکرد و امنیت لایه دوم کمک کند.
معرفی 2 ارز پرپتانسیل لایه دوم بلاکچین
\
یکی از پرکاربردترین راهکارهای لایه دو، شبکه پالیگان است که برای بهبود مقیاس‌پذیری اتریوم طراحی شده است. همچنین لایتنینگ نتورک نیز به عنوان راهکار لایه ۲ بیت کوین، از محبوب‌ترین شبکه‌های لایه دوم به شمار می‌رود.
جمع بندی
لایه دوم بلاکچین یک گام اساسی برای بهبود مقیاس‌پذیری، کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تراکنش‌ها در شبکه‌های بلاکچینی است. با وجود چالش‌های موجود، این فناوری پتانسیل بالایی برای تغییر آینده بلاکچین و کاربردهای آن دارد. بررسی و توسعه بیشتر لایه دوم می‌تواند به پذیرش گسترده‌تر بلاکچین و کاربردهای آن در زندگی روزمره کمک کند.
